Οισοφάγος

Ο οισοφάγος είναι ένα βασικό όργανο του πεπτικού συστήματος που επιτρέπει τη μεταφορά της τροφής και των υγρών από τον φάρυγγα στο στομάχι. Πρόκειται για έναν μυομεμβρανώδη σωλήνα μήκους περίπου 25-30 εκατοστών, που εκτείνεται από τον 6ο αυχενικό σπόνδυλο έως τον 11ο θωρακικό σπόνδυλο.

Ο οισοφάγος διαθέτει δύο κύριους σφιγκτήρες:

• Άνω οισοφαγικός σφιγκτήρας, που αποτρέπει την είσοδο αέρα κατά την κατάποση.
• Κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας, που εμποδίζει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο.

Ο βασικός μηχανισμός που προωθεί την τροφή προς το στομάχι είναι οι περισταλτικές κινήσεις, που επιτρέπουν την ομαλή διέλευση των τροφών και των υγρών.

Οισοφάγος: Παθήσεις

Οι παθήσεις του οισοφάγου διακρίνονται σε φλεγμονώδεις, λειτουργικές, αποφρακτικές και νεοπλασματικές διαταραχές. Οι πιο συχνές περιλαμβάνουν:

• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και Διαφραγματοκήλη: Πρόκειται για την πιο συνηθισμένη πάθηση του οισοφάγου, η οποία προκαλείται από παλινδρόμηση του όξινου περιεχομένου του στομάχου. Συχνότερο αίτιό της είναι η διαφραγματοκήλη, δηλαδή μια ανατομική ανωμαλία όπου μέρος του στομάχου προβάλλει στον θώρακα μέσω του διαφράγματος.
• Καρκίνος του οισοφάγου: Κακοήθης όγκος που μπορεί να προέρχεται από το πλακώδες επιθήλιο ή από τους αδένες του οισοφάγου.
• Οισοφάγος Barrett: Μια χρόνια κατάσταση που σχετίζεται με την παλινδρόμηση και μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του οισοφάγου.
• Αχαλασία: Μια διαταραχή της κινητικότητας του οισοφάγου, όπου ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας δεν χαλαρώνει φυσιολογικά.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια κοινή διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από την επιστροφή του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο, προκαλώντας συμπτώματα όπως καούρα και όξινη γεύση. Βασικό αίτιο της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι η διαφραγματοκήλη, δηλαδή η προβολή ενός τμήματος του στομάχου και του οισοφάγου στον θώρακα. Άλλα, εξίσου σημαντικά αίτια παλινδρόμησης είναι τα παρακάτω:

• Ανεπαρκής λειτουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα
• Αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, λόγω παχυσαρκίας ή εγκυμοσύνης
• Κατανάλωση λιπαρών, όξινων ή πικάντικων τροφών
• Κάπνισμα και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

Σε γενικές γραμμές, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ενδέχεται να προκαλέσει αίσθημα καύσου στο στήθος, όξινη γεύση στο στόμα, δυσκολία στην κατάποση, χρόνιο βήχα, βραχνάδα και λαρυγγικό ερεθισμό.

Οισοφάγος Barrett

Ο οισοφάγος Barrett είναι μια προκαρκινική κατάσταση, η οποία αναπτύσσεται λόγω χρόνιας έκθεσης του οισοφάγου στα γαστρικά οξέα. Η αλλαγή στη δομή του επιθηλίου του οισοφάγου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αδενοκαρκινώματος. Κύρια αίτια πρόκλησης της πάθησης είναι τα παρακάτω:

• Χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Παχυσαρκία και αυξημένο κοιλιακό λίπος
• Κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του οισοφάγου
• Διατροφή πλούσια σε λιπαρά και χαμηλή σε φυτικές ίνες

Ο οισοφάγος Barrett μπορεί να εμφανιστεί με τα παρακάτω συμπτώματα:

• Συχνή καούρα και όξινη παλινδρόμηση
• Δυσφαγία (δυσκολία στην κατάποση)
• Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
• Χρόνιος βήχας ή αλλαγές στη φωνή

Καρκίνος Οισοφάγου

Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι μια σοβαρή πάθηση που συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένα στάδια. Οι δύο κύριοι τύποι είναι το πλακώδες καρκίνωμα και το αδενοκαρκίνωμα. Κύριοι προκλητικοί παράγοντες της κακοήθειας είναι η χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ο οισοφάγος Barrett, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η παχυσαρκία και η διατροφή πτωχή σε φυτικές ίνες.

Κύρια συμπτώματα του καρκίνου του οισοφάγου είναι τα παρακάτω:

• Δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία)
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
• Βραχνάδα και χρόνιος βήχας
• Αναγωγή τροφών και πιθανή αιμορραγία

Αχαλασία Οισοφάγου

Η αχαλασία είναι μια νευρομυϊκή διαταραχή, όπου ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας δεν χαλαρώνει σωστά, εμποδίζοντας τη δίοδο της τροφής προς το στομάχι. Βασικοί προκλητικοί παράγοντες της αχαλασίας οισοφάγου είναι ο εκφυλισμός των νευρικών κυττάρων του οισοφάγου, οι αυτοάνοσες διαταραχές και οι ιογενείς λοιμώξεις.

Οισοφάγος: Διάγνωση Παθήσεων

Η διάγνωση των παθήσεων του οισοφάγου γίνεται μέσω διαφόρων εξετάσεων, ανάλογα με τη φύση του προβλήματος. Σημαντικότερες εξ αυτών είναι οι παρακάτω:

• Γαστροσκόπηση: Χρησιμοποιείται για την απεικόνιση του εσωτερικού του οισοφάγου και τη λήψη βιοψίας.
• Πεχαμετρία 24 ωρών: Μετρά τα επίπεδα οξύτητας στον οισοφάγο και αξιολογεί την παλινδρόμηση.
• Μανομετρία: Καταγράφει τη λειτουργία του οισοφαγικού σφιγκτήρα και την κινητικότητα του οισοφάγου.
• Ακτινογραφία με βάριο: Απεικονίζει τη δομή του οισοφάγου και ανιχνεύει στενώσεις ή άλλες ανωμαλίες.

Οισοφάγος: Θεραπεία Παθήσεων

Η θεραπεία των παθήσεων του οισοφάγου εξαρτάται από την αιτία και τη σοβαρότητα του προβλήματος. Αρχικά, ο ιατρός θα συστήσει συντηρητική θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει κυρίως φαρμακευτική αγωγή και αλλαγές στον τρόπο ζωής. Αναλυτικότερα, συστήνονται τα παρακάτω φάρμακα:

• Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs): Μειώνουν την παραγωγή γαστρικού οξέος (π.χ. ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη).
• Αντιόξινα: Ανακουφίζουν από την καούρα εξουδετερώνοντας τα γαστρικά οξέα.
• Προκινητικά φάρμακα: Βοηθούν στην κινητικότητα του οισοφάγου και στην ταχύτερη κένωση του στομάχου.
• Αντιβιοτικά ή αντιμυκητιασικά (αν υπάρχει λοίμωξη).

Ο ασθενής οφείλει να συνδυάσει τις παραπάνω αγωγές με μερικές αλλαγές στην καθημερινότητά του, όπως η υγιεινή διατροφή, η απώλεια βάρους και η αποφυγή συνηθειών όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ. Ο ύπνος με ανυψωμένο το πάνω μέρος του σώματος μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της παλινδρόμησης κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Ενδοσκοπικές και Χειρουργικές Θεραπείες

Επί αποτυχίας των συντηρητικών μεθόδων, ή εμφάνιση πιο έντονων συμπτωμάτων που δυσκολεύουν την καθημερινότητα, ο ιατρός θα συστήσει κάποια από τις παρακάτω ενδοσκοπικές και χειρουργικές μεθόδους:

• Διαστολή οισοφάγου: Η διαστολή του οισοφάγου είναι μια ενδοσκοπική τεχνική που εφαρμόζεται για τη θεραπεία της αχαλασίας. Κατά τη διαδικασία αυτή, ένας ειδικός καθετήρας με μπαλονάκι εισάγεται στον οισοφάγο και διογκώνεται σταδιακά, διανοίγοντας τη στένωση και επιτρέποντας την ευκολότερη διέλευση της τροφής. Χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση στενώσεων και διαβρώσεων του οισοφάγου.
• Ραδιοσυχνότητες (Stretta Procedure): Η τεχνική Stretta είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της λειτουργίας του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα σε ασθενείς με χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

• Αντιπαλινδρομική χειρουργική (Nissen fundoplication): Η επέμβαση Nissen fundoplication είναι μια χειρουργική τεχνική που εφαρμόζεται σε σοβαρές περιπτώσεις γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, όπου η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδίδει.
• Ενδοσκοπική αφαίρεση καρκινικών βλαβών: Σε πρώιμα στάδια καρκίνου του οισοφάγου, όπου οι καρκινικές αλλοιώσεις περιορίζονται στον βλεννογόνο και δεν έχουν διεισδύσει σε βαθύτερα στρώματα, η ενδοσκοπική αφαίρεση αποτελεί μια ελάχιστα επεμβατική λύση.
• Οισοφαγεκτομή: Η οισοφαγεκτομή είναι μια ριζική χειρουργική επέμβαση, κατά την οποία αφαιρείται τμήμα ή ολόκληρος ο οισοφάγος. Είναι η κύρια θεραπεία για προχωρημένο καρκίνο του οισοφάγου, ή σοβαρές, μη αναστρέψιμες παθήσεις.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον οισοφάγο και τις παθήσεις του, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Γενικό Χειρουργό Δρ. Εμμανουήλ Σγουρομάλλη. Η εξειδίκευσή του στη χειρουργική του άνω πεπτικού, καθώς και η πολυετής εμπειρία του στον χώρο της λαπαροσκοπικής μεταβολικής χειρουργικής τον καθιστούν ικανό να απαντήσει σε οποιαδήποτε απορία σας.